Voorbij tijd

Vraag jij je nooit eens af hoe het zal zijn, hoe je dood zal gaan. Alleen, thuis, in je slaap of op de wc. Bij vrienden, in een ziekenhuis?
De vriendin die mij dit zo onverwacht vraagt ken ik al meer dan veertig jaar als de nuchterheid zelve; gevoelig maar nooit in dweepstand.
Sinds zij haar man op een hele vroege ochtend dood op de bank vond, met een glas water op de borst, denkt zij daar regelmatig aan.

Wanneer ik op mijn trein wacht, lekker in het zonnetje, bespringt mij een andere gedachte.
   - Zullen mijn kinderen wanneer ik dood ben iets speciaals doen,iets persoonlijks -
Van schrik doe ik mijn ogen open, waar komt dit nu vandaan. De gedachte meandert door.
   - Misschien zeggen ze wel tegen elkaar: Laten wij mamma's lippen rood maken. Ze ging nooit de deur uit zonder lippenstift op. Tot op hoge leeftijd, zou de ander aanvullen en een beetje giechelig zouden zij zich over de kist buigen - .
Ik zie het ze doen, hoor het ze zeggen en glimlach in het zonnetje.

Mijn moeder was boos toen ze stierf. Nooit heeft zij met open vizier geknokt voor wat zij wilde altijd was zij in lijdelijk verzet. Haar sterfbed kon zij niet verdoezelen maar ze sloot zich af.
Handen tegen haar lichaam gebald tot vuisten. Ogen en mond stijf dicht, zij maakte geen deel meer uit.
De laatste dag dat wij echt contact hadden viel zij in haar stoel steeds in slaap en reageerde verrast als zij mij zag zitten "Hé, jij hier, wat fijn...".
Voor mij was dit het begin van het einde. Niet aangekleed, steeds mij weer vergetend en korte hazenslaapjes door de lange dag heen. Aan het einde van de middag inspecteerde zij haar benen toen ik de kamer weer binnen kwam en zei tegen haar: "Ja ja, bijna 93 jaren en eindelijk mooie benen".
Zij schaterde op haar manier van vroeger. Hoofd achterover, mond wagenwijd open, ogen tot spleetjes en haar schouders schokten. Alleen, geen geluid. Ik lachte mee en iedere keer begon ze overnieuw. Mooier slot van die dag was er niet. Twee weken later stierf ze.
Ver na middernacht liet het leven haar los. Haar ademhaling was zo raspend, zo moeizaam dat ik regelmatig weg moest lopen om zelf even lucht te happen voordat ik opnieuw bij haar kon zitten.
Zij was die nacht niet alleen, maar zo stierf zij wel. Was dat haar keuze of kon ze niet anders?

Mijn vader hield de laatste uren van zijn leven mijn hand stevig vast en als ik wat tegen hem zei kneep hij in mijn vingers. Ik zat dicht bij hem om hem te laten voelen dat hij niet alleen was. Drie maanden heeft hij na een te grote operatie in een verpleeghuis gezeten. Mijn moeder kon hem niet meer in haar bejaardenwoning met verzorging hebben. Zij met haar te hoge bloeddruk, "Nee, dat kan ik echt niet aan".
Wat moet hij eenzaam zijn geweest. Hij heeft haar op handen gedragen, alle jaren van hun huwelijk.
Bij ieder bezoek was hij minder aanwezig. Altijd een smulpaap, nam ik lekkere hapjes voor hem mee; het werd te veel. Hij was op.
Opgebaard in het bejaardenhuis waar hij maar een paar jaar woonde, kwamen veel mensen afscheid nemen. Zijn begrafenis was voor mij een klein feestje voor zijn leven.

En nu? Nu zit ik in het zonnetje te wachten op mijn trein en vraag mij af hoe mijn dochters dat bij mij zullen doen. Op hun eigen manier, mag ik hopen. Slotfeest van mijn leven.
Wanneer het een lijdensweg is geweest mogen zij zich opgelucht voelen dat het voorbij is. Wanneer het zomaar, boem, uit is, hoeven zij niet verdrietig te zijn. Als mens heb je het na kijken, hoe dan ook.
Ik stel mij de eeuwigheid voor als de lavendelblauwe nevel die soms boven zee hangt op een warme zomerdag en de zon filtert tot een warme gouden gloed. Een altijd durende deining met de vriendelijke ruis van een omslaande golf.
Geen grenzen om tegen aan te botsen, wat een heerlijkheid.

achtertuin van mijn ouders.

De diëtiste en ik.

Ik doe het niet zo slecht, bleek gisteren bij de diëtiste waar ik naar toe was gestuurd door mijn bloeddrukconsulente. Ook daar doe ik het goed en wie wil nou niet die bevestiging van tijd tot tijd.
Alleen mij cholesterol is te hoog, vooral gezien mijn hartgeschiedenis?
Mijn hartgeschiedenis? Eigenlijk ben ik de enige die mijzelf niet beschouwt als hartpatiënt, immers, goed gerepareerd is er geen vuiltje meer aan de lucht? Ik ben ook de enige die zich verzet tegen het etiketje 'chronisch'...... Ik weiger mij te laten inlijven bij het leger mensen met een chronische kwaal.

Maar goed, mijn cholesterol is te hoog. Bij navraag bleek het ldl (slechte cholesterol ) 3.5 te zijn, lager dan het jaar daar voor, 4.0. Het was dus al gezakt maar dat werd er niet bij verteld.
Of ik weet wat etalagebenen zijn, ja dat weet ik en nee die heb ik niet. Of ik wel genoeg beweeg is de volgende vraag en dan begin ik te steigeren. Of zij wel weet dat ik zeer volwassen ben en niet bevraagd hoef te worden als een klein kind. Daar heeft zij niet van terug. Ik zie er misschien niet naar uit maar ben zeer wel in staat mijn kont tegen de krib te gooien.
Maar of het een goed idee zou zijn naar een diëtiste te gaan. Ik had al bedacht dat ik beslist geen pillen tegen mijn ldl wil slikken. Een ervaringsdeskundige vertelde mij dat die beroerde bijwerkingen hebben.

We hebben veel gelachen, die diëtiste en ik. Nu ben ik een associatief schrijver, denker, prater; een vraag van haar roept bij mij een herinnering op die ik haar dan ook meteen maar geef.
Mijn eerste opmerking, dat ik bij het lezen van die dingen die nu even niet goed voor mij zijn, sterk het gevoel kreeg in een Calvinistische groep verzeild te zijn geraakt, immers alles wat lekker is, is van nu af aan verboden, deed haar al in de lach schieten.
Aangezien ik met allerlei mensen in allerlei situaties heb gewerkt, werd het een boeiend onderhoud.
Herinneringen is al wat ik nog heb, vertelde ik mijn schoonzoon onlangs, waarbij ik het melodrama niet schuwde. Laat ik het zo zeggen: Ik heb veel waar ik uit kan putten, de tijd dat ik kan toevoegen is korter.

Revenons à nos moutons, een uitdrukking uit een toneelstuk van Molière, dat ik onthouden heb sinds de middelbare school, omdat ik het zo geestig vond. Terugkeren naar mijn uitgangspunt: mijn te hoog ldl. Ik ga aan de roderijstgistextract, tip van een vriendin en die overheerlijke speklapjes waar ik zo gek op ben, ingesmeerd met sojasaus en bestrooid met anijsnageltjes, die moet ik maar heel lang niet eten. Koken is een bevredigende bezigheid, ik ga mij toeleggen op nieuwe ideeën. Vis zal een heerlijk onderdeel daarvan zijn.